Kira sözleşmesi bitimininde kiracı tarafın kiralananı kiraya verene teslim etme yükümlülüğü bulunmaktadır. Taraflar kira sözleşmesini ikale sözleşmesi (anlaşarak) ile, bildirimle veya dava yoluyla feshedilebilir.
Yazı İçeriği
Türk Borçlar Kanunu’nun 313. ve devamı maddeleri kapsamında kiracının kira sözleşmesi süresince kiralanan taşınmazı özenle kullanma, komşulara saygılı davranma, kira bedeli ve yan giderleri tam olarak ödeme, kiralananın olağan temizlik ve bakım masraflarını karşılama gibi yükümlülükleri bulunmaktadır. Buna göre kiracı taraf sözleşme süresi boyunca kanundan doğan bu yükümlülüklerine uygun hareket etmelidir.
Kiracı tarafın kiralanan taşınmazdan çıkarken dikkat etmesi gereken şeylere kısaca değinmek gerekirse;
1-) Kiracının kiralanan taşınmazı özenle kullanma yükümlülüğüne uygun bir şekilde kullanması önemlidir. Kiralanan, kiraya verenden nasıl teslim alınmışsa aynı şekilde de teslim edilmesi gerekmektedir. Kiralanan taşınmaz kiraya verenden boş olarak teslim alınmışsa, boş şekilde teslim edilecektir. Kiralanan taşınmazda bulunan kombi, kapılar, pencereler vs. demirbaş niteliğindeki kısımlar sağlam olarak teslim alınmışsa yine sağlam ve çalışır şekilde kiraya verene teslim edilmelidir. Veya kiralanan taşınmaz eşyalı olarak kiralanmışsa; bu eşyaların da sağlam ve çalışır şekilde teslim edilmesi gerekmektedir.
Kiralanan taşınmaza olağan kullanım olarak değerlendirilemeyecek şekilde bir zarar verilmişse veya hor kullanım söz konusuysa kiracı meydana gelen bu zarardan ve hor kullanımdan sorumlu olacaktır.
Ayrıca TBK m.318 uyarınca kira süresi içerisinde kiralanan taşınmazdaki eşyaların bozulması, kırılması vs. çeşitli şekillerde zarar görmesi durumunda kiracı tarafın derhal bu durumu kiraya verene bildirmesi gerekmektedir. Kiracının ayıplı hale gelen eşyaları kiraya verene bildirmemesinden doğan zararlardan sorumlu olacağını belirtelim.
Kiracı Kiralanan Konuttan Çıkarken Anahtarları Nasıl Teslim Etmelidir?
2-) Kiralanan taşınmazdan çıkarken anahtarlar kiraya verene teslim edilmelidir.
Kira sözleşmesi yazılı olarak akdedilmişse feshedilmesi de kural olarak yazılı şekilde olmalıdır. Ayrıca kiracı taraf kiralanandan çıkarken taşınmazın anahtarlarını kiraya verene veya vekiline teslim etmelidir. Kiracı taraf kiralanan konutun anahtarlarını kiraya verene teslim etmediği sürece usulüne uygun bir teslim yapıldığından bahsedilemeyecektir. Sözleşmenin feshi ve anahtar teslimi ile ilgili ilerleyen süreçte uyuşmazlık yaşanmaması adına da kira sözleşmesinin sonlandırılması ve anahtar tesliminin bir tutanağa bağlanması faydalı olacaktır.
3-) Teslim anında kiraya verenin veya vekilinin kiralanan konutu kontrol etmesi, varsa zarar ve hasarla ilgili tutanak düzenlenmesi yararlı olacaktır. Özellikle kiraya veren tarafın depozito (güvence bedeli) iadesini yapabilmesi için kiralanan taşınmazı kontrol etmesi ve herhangi bir zarar veya hasarın mevcut olup olmadığını tespit edebilmesi gerekmektedir.
Kiracının, taşınmazı teslim ederken kiraya veren veya vekilinin kiralanan konutu kontrol etmesini sağlaması ve herhangi bir zarar veya hasar bulunmaması durumunda bu konuyu da tutanağa dahil etmesi daha sonraki tarihlerde uyuşmazlık olmaması adına önemlidir.
4-) Bir diğer konu, kiralananın teslimi aşamasında abonelikler kapatılmalı, düzenlenen tutanak veya protokolde tarafların birbirine kira bedeli, aidat, abonelik borçları, depozito (güvence bedeli) vs. alacak kalemleri yönünden de bir alacak-borç miktarının olup olmadığı netleştirilmeli, herhangi bir borç mevcut değilse bu durumda tutanak veya protokolde belirtilmelidir.
Kiracı Evden Çıkmadan Kaç Gün Öncesinde Kiraya Verene Haber Vermelidir?
Kiracı tarafın kiralanan taşınmazdan çıkmadan ne kadar bir süre önce kiraya verene haber vermesi gerektiği sorusuna cevap verebilmek için öncelikle taraflar arasında yapılan kira sözleşmesi maddelerinin incelenmesi gerekmektedir. Örneğin, yapılan kira sözleşmesinde kiracının çıkmadan 1 ay öncesinde kiraya verene bildirimde bulunması şartı kararlaştırılmışsa, özellikle kiralanan taşınmazın erken tahliyesi durumunda, kiracı 1 ay önceden kiraya verene bilgi vermekle yükümlüdür.
Ancak yapılan kira sözleşmesinde bu konuya ilişkin olarak herhangi bir hüküm bulunmuyorsa, TBK m.347/1 uyarınca kiracı taraf belirli süreli kira sözleşmelerinde sözleşme bitim tarihinden en az 15 gün öncesinde, belirsiz süreli kira sözleşmelerinde ise altı aylık fesih dönemleri için en az üç ay önceden bildirimde bulunarak kira sözleşmesini sonlandırılabilir.
Kiracının bu sürelere uymaksızın sözleşmeyi feshederek kiralanan taşınmazdan çıkması durumunda tazminat sorumluluğu doğabilecektir.
Kiracı Evi Boşaltıp Anahtarları Teslim Etmezse Ne Olur?
Kiracı taraf kiralanan konutu boşaltmasına rağmen anahtarları kiraya verene veya vekiline teslim etmezse kira sözleşmesi sona ermiş olmayacaktır. Yerleşik yüksek mahkeme kararları uyarınca kiracı tarafın kiralanan konutu teslim ettiğinin ve sözleşmenin sona erdiğinin kabul edilebilmesi için anahtar tesliminin de yapılması gerekmektedir. Aksi halde kira ilişkisi ve kiracının kira bedeli ödeme yükümlülüğü devam edecektir.
Kiracı Kiralanandan Çıkmadan Önce Evi Boyatmak Zorunda Mıdır?
TBK m.334 uyarınca kiracı kiralananı nasıl teslim almışsa taşınmazı teslim ederken de aynı şekilde teslim etmelidir. Fakat kiralanan taşınmazda olağan kullanımdan doğan eskime ve bozulmalardan kiracı sorumlu değildir. Dolayısıyla kiracı kira süresi boyunca taşınmazı sözleşmeye uygun şekilde kullanmışsa ve olağanın dışında hor kullanım söz konusu değilse çıkmadan önce kiralanan evi boyatmak zorunda değildir.
Ayrıca TBK m.334 hükmünün emredici nitelikte olduğunu ifade eden görüşe göre, kira sözleşmesinde kiralanandan çıkarken evin boyatılarak teslim edileceğini taahhüt eden maddeler geçersizdir.
Av. Oktay Altunkaya
