Kiracının Evi Göstermesi Zorunlu Mudur?
Kira sözleşmesi kapsamında kiracının borçlarından birisi de Türk Borçlar Kanunu m.319’da düzenlenen kiralananın gösterilmesine katlanılmasına ilişkindir. Uygulamada özellikle konut kiralarında; kiraya verenin, kiralanan evin gösterilmesi talebinin ardından taraflar arasında uyuşmazlıklar yaşandığı görülmektedir.
TBK m.319/2-3 gereğince; “Kiracı, bakım, satış ya da sonraki kiralama için zorunlu olduğu ölçüde, kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlüdür.
Kiraya veren, çalışmaları ve kiralananın gezilip görüleceğini uygun bir süre önce kiracıya bildirmek ve bunların yapıldığı sırada kiracının yararlarını göz önünde tutmak zorundadır.” hükmü mevcuttur.
Yukarıdaki kanun maddesinden de açıkça anlaşılacağı üzere kiracının kiralananı bakım, satış ve sonraki kiralama için gerektirdiği ölçüde kiraya veren ve onun belirlediği üçüncü kişilere gösterme zorunluluğu bulunmaktadır. Bir başka deyişle kiraya veren tarafından usulüne uygun olarak yapılan bir kiralananın gösterilmesi talebinin kabul edilmemesi hukuka aykırı olacaktır.
Kiracının Evi Göstermeme Hakkı Var Mıdır?
Ancak TBK m.319/3 uyarınca kiracının kiralananın gösterilmesine katlanma yükümlülüğüne karşılık; kiraya verenin de kiralananın gösterilmesi, gezilmesi hakkında kiracıya uygun bir süre önce bildirimde bulunması ve bilgilendirmesi, ayrıca kiralananın gösterilmesi sırasında kiracının yararlarını dikkate almasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.
Dolayısıyla kiracıya haber vermeksizin kiraya verenin ve beraberindeki üçüncü kişilerin evin gösterilmesi için gelmesi, evin gezilmesi sırasında kiracının faydasının göz önünde bulundurulmaması, çok sık olarak veya kiracıya uygun olmayan zamanlarda kiralananın gösterilmesinin istenmesi, kanunda belirtilmeyen başka sebeplerle kiralananın gezilmesinin istenmesi vs. hallerde kiracının kiralananı gösterme zorunluluğu olduğundan bahsedilemeyecektir.
İlgili sayfa: Ankara kira avukatı
Kiracının Evi (Kiralananı) Gösterme Zorunluluğu Hakkında Yargıtay Kararı
Bu konuda ilgili Yargıtay kararı şu şekildedir: “Davacı, davalıya kiralanan taşınmazın satılıncaya kadar muhtemel alıcılara gösterilmesi konusunda gün ve saat belirlenmesini talep etmiş davalı vekili, davalı ve eşinin çalışan kişiler olması sebebiyle ancak tatil günlerinde münasip bir süre için izin verilmesi gerektiğini savunmuş, mahkemece altı ay süre ile her hafta Cumartesi, Çarşamba günleri saat 12-14 arası gösterime hazır bulundurulması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
Türk Borçlar Kanunu’nda kiracının borçları başlığındaki düzenlemede, kiralananın gösterilmesine katlanma borcunun varlığından bahsedilerek, bu husus T.B.K.’nın 319.maddesinde açıklanmıştır. T.B.K. 319/2.fıkrasında; “Kiracı, bakım, satış ya da sonraki kiralama için zorunlu olduğu ölçüde, kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlü olduğu, T.B.K.’nın 319/3 fıkrasında ise; “Kiraya verenin, çalışmaları ve kiralananın gezilip görüleceğini uygun bir süre önce kiracıya bildirmek ve bunların yapıldığı sırada kiracının yararlarını göz önünde tutmak zorunda” olduğu belirtilmiştir.
Davalı vekili yargılama sırasında, davalı ve eşinin çalışan kişiler olduğundan söz etmiş, temyiz aşamasında davalı ve eşinin halen çalıştıkları iş yerlerini gösterir belgeleri dosyaya ibraz etmiştir. Bu durumda mahkemece, davalı ve eşinin çalışma şartları araştırılarak, kanun maddesinde de açıklandığı üzere, kiracının yararları göz önünde tutularak hakkaniyete uygun olacak şekilde, hem süre, hem de hazır bulundurma gün ve saatlerinin belirlenmesi gerekir. Mahkemece bu hususlar üzerinde durulmadan yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir. Hüküm bu edenle bozulmalıdır.” (Yargıtay 6. HD., E. 2015/6282 K. 2015/6125 T. 18.06.2015)
Sonuç olarak; kiraya verenin bakım, satış veya sonraki kiralama için kiracıdan kiralananın gösterilmesini talep hakkı bulunmaktadır. Ancak kiralananın gösterilmesi süreci kiracı açısından da kabul edilebilir olmalı, tarafların edimleri arasında bir denge kurulmalıdır.
Av. Oktay Altunkaya
