Part Time/Kısmi Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
4857 sayılı İş Kanunu m.13 de belirtildiği üzere, işçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmi süreli iş sözleşmesidir.
Part time çalışan işçinin çalışma süresi tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın en fazla üçte ikisi oranına kadar yapılabilecektir. Bununla birlikte ifade etmek gerekir ki 2/3 oranı işyerindeki haftalık çalışma saati üzerinden hesaplanacaktır. Örneğin 45 saat haftalık çalışma süresi olan bir işyerinde part time çalışan bir işçinin en fazla çalıştırılabileceği saat 30 saat iken 40 saat çalışma süresi olan bir işyerinde 26.6 saat kısmi süreli iş sözleşmesi sınırı kabul görecektir.
Part Time çalışan işçilere belirli bir zaman için ödenen ücret normal zamanlı çalışan emsal işçinin aynı zaman içerisinde alacağı ücretin altında olamayacaktır. Ayrıca kısmi süreli işçilerin her hal ve koşulda çalışma saatlerine oranla asgari ücretin altına düşmemesi gerekir.
Part Time Olarak Haftanın 6 Günü Çalışan İşçi Haftalık Ücretli İzine Hak Kazanır Mı?
Haftanın 6 iş günü değişik işyerlerinde veya aynı işverenin işyerlerinde kısmi statüde çalışan işçi ücretli hafta tatili hakkından yararlanabilecektir.
Part Time Çalışanların Yıllık İzin Hakkı Var Mıdır?
Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler yıllık ücretli izin hakkından yararlanırlar. Bu hak tam süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilerle aynıdır.
Yargıtay tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçiyle kısmi statüde çalışan işçi arasında ihbar ve kıdem tazminatı hesaplanmasında farklılık gösterilmeyeceğine karar vermiştir. Yargıtay “kısmi çalışma ister haftanın bir veya haftanın bazı günleri çalışma şeklinde gerçekleşsin, ister her gün birkaç saat şeklinde olsun, işçinin işyerinde çalışmaya başladığı tarihten itibaren bir yıl geçince kıdem tazminatı hakkının doğabileceği, izne hak kazanacağı dairemizce kabul edilmektedir. “ şeklinde karar vermiştir. (Y.9. Hukuk Dairesi 2001 6848 E. 9225K.)
İşçilerin Mola Hakları Asgari Olarak Ne Kadar Olabilir?
Dinlenme hakkının kapsamı 4857 sayılı İş Kanunumuzun 68. Maddesinde düzenlenmiştir.
İlgili kanun maddesinde önceli asgari süreler belirlenmiştir.
- Dört saat veya daha kısa süreli işlerde en az 15 dakika
- Dört saatten yedi buçuk saate kadar olan işlerde en az yarım saat (yedi buçuk saat dahil)
- Yedi buçuk saaten fazla süreli işlerde en az bir saat mola verilmelidir.
Sözleşmelerde bu yasağı ihlal edecek şekilde daha az ara dinlenme tanıyan sözleşme maddeleri geçersiz olup hüküm doğurmayacaktır.
Mola Parça Parça Kullandırılabilir Mi?
Mola ile ilgili olarak kanunla belirlenen kurallardan biri de molanın aralıksız olarak kullandırılmasıdır. Fakat bu hüküm emredici hüküm niteliğinde olmayıp işin niteliği, mevsim gibi etkenler göz önünde bulundurularak aralıklı olarak da kullandırılmasına kanun tarafından izin verilmiştir. Dolayısıyla bu konuda sözleşmedeki hükümler geçerli kabul edilecektir. Sözleşmede bu yönde bir hüküm yoksa kanun maddesi uygulanacaktır.
Dinlenme sürelerinin en önemli özelliklerinden biri de bu sürelerin çalışma süresinden sayılmamasıdır. Çünkü hukuken işçiler bu süre zarfında tamamen serbest olduklarından bu sürelere ilişkin ücret almayacaklardır. Bununla birlikte işçinin iş yerinde her an çalışmaya hazır halde tutulup iş için bekletildiği süreler İş Kanunu madde.66 uyarınca çalışılmış sayılan süreler olup ara dinlenme yerine geçmemektedir.
Mola Saatleri İçerisinde Çalıştırılmanın Hukuki Boyutu?
Yukarıda belirttiğim üzere işçiler mola saatleri içerisinde tamamen serbest olup çalışmamaktadırlar. Ancak bu saatlerde fiilen çalışıldığı da söz konusu olmaktadır. Söz konusu ihtimalin hukuki çerçevesini Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2010/38644 E., 2013/1604 K. sayılı ve 16.01.2013 tarihli kararındaki aşağıdaki paragraf net bir şekilde ortaya koymaktadır:
” İşçi, ara dinlenme saatinde tamamen serbesttir. Bu süreyi işyeri içinde ya da dışında geçirebilir. İşyerinde geçirmesi ve bu süre içinde çalışmaya devam etmesi durumunda ara dinlenmesi verilmemiş sayılır. Ancak işçi işyerinde kalsa bile, ara dinlenmesi süresini serbestçe kullanabilir, bu süre içinde çalışmaya zorlanamaz. Ara dinlenmesi için ücret ödenmesi gerekmez. Ancak, bu süre işçiye dinlenme zamanı olarak tanınmamışsa, işçinin normal ücretinin ödenmesi gerekir. Bu sürenin haftalık 45 saati aşan kısmını oluşturması halinde ise, zamlı ücret ödenmelidir.”
Ara dinlenme süresinde çalıştırılan işçinin çalıştığı süre haftalık çalışma süresini aşmasına sebebiyet veriyorsa tıpkı fazla mesai ücreti gibi zamlı ödenmelidir.
